W niniejszym artykule podejmuje się problem badania zdolności do mentalizowania w ramach procesu diagnozy psychiatrycznej i psychoterapeutycznej. Uzasadnienia dostarczają wyniki badań wskazujące na znaczenie mentalizowania w funkcjonowaniu psychospołecznym jednostki, związek między poziomem tej zdolności a występowaniem specyficznych zaburzeń i problemów psychicznych oraz jej udział w procesie leczenia. Opisowi i analizie poddaje się klasyczne narzędzie do badania mentalizacji – Skalę Funkcjonowania Refleksyjnego. Wskazuje się zalety narzędzia: dobrą rzetelność, wysoką trafność kryterialną i teoretyczną, umożliwienie badania złożoności zjawiska oraz wprowadzenie do procesu diagnozy niespecyficznych czynników terapeutycznych. Wymienia się również ograniczenia narzędzia, jakimi są wysoki koszt ponoszony zarówno przez osobę badającą, jak i badaną, złożoność procedury zbierania wywiadu i jego analizy oraz niemożność wielokrotnego zastosowania narzędzia celem oceny efektów leczenia. W artykule opisana jest również alternatywna względem analizy narracji metoda badania mentalizacji, za pomocą narzędzi kwestionariuszowych. Przedstawiono zalety zastosowania kwestionariusza w badaniu funkcji refleksyjnej, są to przede wszystkim niski koszt i łatwa powtarzalność badania. Opisano również ograniczenia narzędzia w badaniu opisywanego zjawiska, jakimi są niemożność ujęcia złożoności zjawiska, uproszczone wyniki oraz niska trafność teoretyczna.