Wrażliwość Przetwarzania Sensorycznego jako cecha temperamentu – kontekst ewolucyjny, społeczno-kulturowy, biologiczny oraz związek z zaburzeniami psychicznymi
			
	
 
Więcej
Ukryj
	
	
									
				1
				Klinika Psychiatrii Dorosłych w Poznaniu
Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
				 
			 
										
				
				
		
		 
			
			
			
			 
			Data nadesłania: 09-05-2022
			 
		 		
		
			
			 
			Data ostatniej rewizji: 05-12-2022
			 
		 		
		
		
			
			 
			Data akceptacji: 02-02-2023
			 
		 		
		
			
			 
			Data publikacji online: 30-04-2024
			 
		 		
		
			
			 
			Data publikacji: 30-04-2024
			 
		 			
		 
	
							
					    		
    			 
    			
    				    					Autor do korespondencji
    					    				    				
    					Ewa  Kurczewska   
    					Klinika Psychiatrii Dorosłych w Poznaniu
Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
    				
 
    			
				 
    			 
    		 		
			
																						 
		
	 
		
 
 
Psychiatr Pol 2024;58(2):249-264
		
 
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
W artykule przedstawiono cechę Wrażliwości Przetwarzania Sensorycznego (Sensory Processing Sensitivity, SPS), jej charakterystykę, narzędzie oceny oraz związek z zaburzeniami psychicznymi na podstawie analizy piśmiennictwa dotyczącego SPS od 1997 roku. 
Przedstawiono przegląd badań dotyczących SPS w kilku istotnych kontekstach: ewolucyjnym/adaptacyjnym, społeczno-kulturowym, temperamentalnym/osobowościowy oraz biologicznym, uwzględniając wpływ czynników genetycznych oraz aktywności poszczególnych obszarów ośrodkowego układu nerwowego, związanych z przetwarzaniem bodźców emocjonalnych i poznawczych. Wysoka Wrażliwość Przetwarzania Sensorycznego jest cechą wrodzoną, uwarunkowaną biologicznie i modulującą procesy rozwojowe, występującą u 20-35% populacji ogólnej niezależnie od płci. Charakteryzuje się głębszym przetwarzaniem bodźców, łatwością przestymulowania, silnymi reakcjami emocjonalnymi i więziami empatycznymi oraz wyczuleniem na subtelności w otaczającym świecie. Nie jest tożsama z introwersją, ani neurotyzmem, choć wykazuje do nich pewne podobieństwa. SPS może wiązać się z podatnością do rozwoju szerokiego spektrum objawów i zaburzeń psychicznych, m.in. zaburzeń depresyjnych i lękowych, fobii społecznej, aleksytymii, wypalenia zawodowego oraz zaburzeń internalizacyjnych i eksternalizacyjnych oraz mutyzmu wybiórczego u dzieci.