Teoria umysłu jest złożonym procesem poznawczym, dzięki któremu rozumiemy, że inni ludzie posiadają stany mentalne i emocjonalne takie jak przekonania, plany, pragnienia, nadzieje, intencje czy wiedzę, które różnią się od naszych własnych. Teoria umysłu umożliwiając rozumienie zachowań innych ludzi jest umiejętnością niezbędną do prawidłowego funkcjonowania społecznego. Początkowo cel badań nad teorią umysłu stanowiło opisanie i udokumentowanie rozwoju poznawczego dzieci w wieku przedszkolnym. Wraz z odkryciem, 30 lat temu, deficytów w teorii umysłu u pacjentów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, rozpoczęto badanie nieprawidłowości w funkcjonowaniu teorii umysłu u pacjentów z różnymi zaburzeniami. Wyniki badań wskazują na obecność deficytów w teorii umysłu u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi wieku rozwojowego, takimi jak: zaburzenia ze spektrum autyzmu, zespół nadpobudliwości psychoruchowej, zaburzenia opozycyjno-buntownicze, zespół Tourette’a, alkoholowy zespół płodowy, zaburzenia nastroju, zaburzenia jedzenia czy zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne. Niniejszy artykuł stanowi przegląd istotnych badań dotyczących nieprawidłowości w funkcjonowaniu teorii umysłu w poszczególnych zaburzeniach wieku rozwojowego i wybranych zaburzeniach psychicznych.